Trong ba mươi từ đẹp nhất tượng trưng cho ba mươi ngày trong tháng do hội đồng Tiếng Anh (British Council) bình chọn, từ “Mẹ” (Mother) đứng hàng đầu. Mẹ không chỉ có nghĩa là mẹ mà còn là một động từ mang nghĩa “chăm sóc, nuôi dưỡng, đối xử tốt, chu đáo như một người mẹ”. Đó là lý do tôi chọn “Mẹ” làm chủ đề khi nói về Gia Kiệm trong tôi.

Trước hết, cho phép tôi được giới thiệu, tôi là một đứa con gái của mẹ Gia Kiệm đang đi xa học ở một nơi có tuyết, đá và toà bạch ốc. Thế nên tôi thấm thía câu thơ của cụ Chế Lan Viên

“ Khi ta ở chỉ là nơi đất ở

Khi ta đi đất bỗng hoá tâm hồn”

………….

Tuổi trẻ như tôi hẳn nhiên ham thích khám phá chân trời mới, chạy đua theo cuộc sống hiện đại phồn hoa. Ấy thế mà không gì có thể thay thế được “mẹ”, càng không thể lấp đầy dòng chảy tuổi thơ êm ả bồi đắp gần mười tám năm tròn.

“ Mày mới qua đây chắc nhớ nhà lắm hả con, trẻ như con chừng 1 năm thôi là nói tiếng Anh lau láu, quê nghèo thì quên sạch bách chẳng muốn về….”

Ông đã chào đón tôi ngày đầu tiên trên đất khách bằng một câu “dự báo” như thế. Tôi ngồi đung đưa võng mắc giữa hai cây xoan, gió thổi mát rượi, nhìn ông hít hà điếu cày, rồi mắt chợt xa xăm, tôi sợ. Phải chăng những người xa xứ đều trở nên như vậy ? Với cái kinh nghiệm sống quá khập khiễng so với ông, tôi không cãi, chỉ đôi chút ngờ vực. Đến hôm nay, sau chín-trăm-lẻ-hai ngày xa nhà, tôi có thể tự tin khẳng định, ông đã nhận định không đúng, ít nhất là về tôi. Gia Kiệm vẫn sống cùng tôi trong từng hơi thở của cuộc sống….

Sáng sáng sau khi thức dậy, điều đầu tiên cần-phải-làm là với lấy cái laptop, vào ngay trang facebook- trang điện tử cộng đồng kết nối tôi với gia đình họ hàng bạn bè- mà bảy mươi phần trăm là người quen ở Gia Kiệm. Tôi vui với những niềm vui của họ, đồng cảm với những nỗi buồn, lo lắng khi có tấm hình mưa lũ ở Gia Kiệm được đăng lên, hân hoan khi thấy hình các bạn tôi nên đôi nên lứa, mong ngóng hình hang đá mùa Noel về, tham gia các hoạt động trường cấp ba với tư cách là cựu học sinh….. Tôi cám ơn công nghệ, dù không bước đi trên đất Kiệm bằng xương bằng thịt, tôi vẫn cập nhật đầy đủ từng ngõ ngách

Trên đường đến trường bằng xe buýt, tôi vẫn mông lung mơ mộng bên kia ô kính không phải là những toà nhà hay khu thương mại mà là hàng lúa xanh, hàng lúa vàng ngào ngạt, lô cao su thẳng tắp, xanh rì....Đến trường, tôi vẫn giữ thói quen cúi đầu chào các giáo sư, điều mà các bạn da trắng cho rằng khó hiểu và kỳ quặc. Năm đầu tiên, tôi còn tặng cho giáo sư môn tiếng Anh, cô giáo đầu tiên và tôi yêu quý nhất, một bó hồng vào ngày hai mươi tháng mười một. Bà bất ngờ và ôm tôi thật chặt. Tôi hạnh phúc. Bà đẩy gọng kiếng “ Tôi không ngờ đất nước nhỏ bé của em lại có một ngày ngọt ngào như vậy, cám ơn em, cô gái Châu Á bé nhỏ”. Tôi vui vì đã thay đổi cách nhận định trong sách lịch sử “Vietnam-một đất nước nhỏ bé, lạc hậu và chịu tàn tích của chiến tranh” trong mắt một số người. Các bạn hỏi vì sao tôi phải làm như vậy. Tôi trả lời tôi được giáo dục để làm như vậy.

Tôi đọc trong một tờ báo về ẩm thực, họ viết “Nguồn lương thực bạn tiêu thụ chỉ ra được chính xác bạn là ai”. Họ đưa ra các dẫn chứng cụ thể sự khác nhau trong bữa ăn của người tu hành, vận động viên, người lao động chân tay, lao động văn phòng, trẻ em,…. Còn tôi, do công việc và lịch học khá kín tôi hầu như không có nhiều thời gian vào bếp, thức ăn quanh quẩn chỉ có pizza, mỳ ý, gà chiên, khoai tây và rau trộn. Tất cả đều được mua sẵn và cất vào tủ lạnh. Thế nhưng, cuối tuần tôi vẫn dành cho anh trai món quà nho nhỏ là tự tay nấu những món quen thuôc. Ông anh tôi thật biết cách cảm ơn em gái bằng những câu đại loại như “Thịt chiên của mày y chang mẹ”, “Bánh bèo của mày gần giống bánh bèo chợ Võ Dõng, nước chấm cho thêm đồ chua với đậu phộng nữa là được”, “Giò mày mua không ngon bằng giò bà Tần chợ Phúc Nhạc”, “Mày biết nấu chè nhãn giống chè nhãn chợ Võ Dõng không?”……Khẩu vị của hai đứa vẫn không thay đổi , đồ mẹ nấu vẫn là ngon nhất và các món ngon gia Kiệm hẳn không thể nào quên được. Nói đến đồ ăn Gia Kiệm, bỏ qua trái cây là một thiếu sót không thể tha thứ. Thịt thà đầy tủ lạnh tôi chẳng thiết tha. Tôi chi ước được về nhà lắc lư ngồi sau thùng xe máy cày của cậu, được cậu chở vào rẫy rung đùi trên cây chôm chôm với lũ bạn, một tay hái chôm chôm, tay kia bóc vỏ, đầu lưỡi ngây ngất vị ngọt thanh trái ngon vùng nhiệt đới, hay xuýt xoa xoài xanh, vội vàng chấm chén mắm đường, hoặc vào vườn sầu riêng không quên đội mũ bảo hiểm, múi sầu riêng thơm, béo gậy, người ăn sầu riêng phải sành điệu mởi cảm nhận được hết cái ngon của nó, mít tố nữ đầy mê hoặc, không ăn thì khó có thể đi ngang qua, mận mọng nước, giòn và ngọt, sau đó đón hoàng hôn bằng đống lửa hun muỗi bằng lá chôm chôm với hạt điều nướng và khoai lang vùi. Những điều này nghe chừng thật giản dị nhưng đối với tôi đó là cả một mơ ước. Thiên nhiên vốn ưu ái dành cho mảnh đất Gia Kiệm sự màu mỡ, khí hậu mát mẻ dễ chịu nên sinh ra nhiều giai phẩm nhiệt đới, Chín-trăm-lẻ-hai ngày, mỳ ý vẫn chưa thay thế được phở quán Sáu Lộc, pizza vẫn chưa bằng bánh xèo chợ chiều Phát Hải, càng không thể so sánh với bánh tráng nướng (gọi dân dã thân thương là “bánh khắm”) đường bưu điện Kim Thượng, há cảo trong tiệm không bằng xe bánh bao chiều, súp măng cua chẳng thể thay thế chén đậu hũ của một người phụ nữa không tên, bà có tên đấy chứ, nhưng người ta thưởng thức đậu hũ của bà thường hỏi thêm chén nữa mà quên không hỏi tên bà là gì…”Tình yêu thông qua đường bao tử”. Thế nên, không khó giải thích thứ tình cảm “món ngon nhớ đời” tôi dành cho quê hương.

Đi lễ

-Quê em ở đâu?

-Dạ Đồng Nai

-Khúc Nào?

-Dạ Gia Kiệm

-Có phải cái khúc trên đường lên Đà Lạt mà có nhiều nhà thờ không?

-Dạ, chính xác rồi chị.

-Chỗ đó đông phết nhỉ? Cứ cách hai ba chục căn là có cái nhà thờ. Chị có đứa bạn quê ở Giấc Mơ, nghe giọng em hệt giọng nó

-Dạ , Dốc Mơ chứ không phải Giấc Mơ chị ơi

…….

Thú thật, giọng tôi đã bị thay đổi ít nhiều do sống trong cộng đồng đa chủng tộc. Vì vậy tôi rất phấn khởi khi có ai đó nhận ra cái giọng Gia Kiệm mà tôi đang cố gắng bảo tồn. Với tôi giọng Gia Kiệm thật ngọt ngào và bình yên, nó gắn với câu hát ru à ơi của bà, lời dạy dỗ ba mẹ, tiếng cười đùa của bạn bè, bài giảng của cha xứ và các thầy cô giáo,….Chính vì thế mà tôi chỉ mong một ngày cuối tuần không bận bịu, một mình lái xe hơn một trăm kilomet trên đường cao tốc, gặp một người bạn cũ hồi cấp hai chỉ để nghe cái giọng Gia Kiệm . Bạn ấy hay nói “rông bộ” thay vì “đi bộ”, “mắc mùng” thay vì “mắc màn”…Giọng bạn ấy làm tôi nhớ đến con người Gia Kiệm, chất phát, hiền lương, chăm chỉ và hiếu khách. Không phong phú và tấp nập bằng Sài thành, nhưng đi chợ ở Gia Kiệm không sợ bị nói thách, hàng hoá chất lượng khá tốt vì đa phần hình thức giao thương chính vẫn là “dân ta tiêu thụ đồ ta”, khách hàng đa số là người quen thuộc nên chữ “tín” đứng hàng đầu. Các yếu tố “Thiên thời, địa lợi, nhận hoà” làm cho “đất lành chim đậu”, đất mẹ Gia Kiệm càng ngày càng phát triển và sung túc, đồng thời sản sinh ra những lớp trẻ ngoan hiền, có tài, có đức và năng động. Tôi và người bạn đồng hương cũng quyết tâm học tập để sớm được về nhà chung tay với cộng đồng.

Còn hai tuần nữa là Tết, đối với những du học sinh, những ngày lễ Tết là những ngày lạnh lẽo, cô đơn và buồn tủi nhất. Đứng giữa màu trắng lạnh lẽo bạt ngàn là mong ước được sum họp sau một năm học tập và lao động, được đi hái lộc, tảo mộ đầu xuân và mân mê thịt mỡ dưa hành. Mỗi khi vấp ngã, chán nản, cuốn lưu bút cấp ba làm tôi nhớ đến lời hứa với quê hương lúc ra trường, lời hứa với với sự hy sinh của thầy cô, với bạn bè và với chính bản thân mình, tôi phải thành công. Sự ấm áp của cuốn sổ nhỏ bồi đắp cho những thiếu hụt về tinh thần, mong một ngày được phục vụ nơi đã nhào nặn nên cơ thể và thổi hồn cho tôi, nuôi dưỡng tôi bằng lương thực từ mảnh đất đỏ phù sa màu mỡ, lấp đầy tuổi thơ bằng những nguyên liệu ngọt ngào nhất. Trường làng, mực tím, ao cá,vườn cây, cánh diều no gió, luỹ tre, phượng đỏ, điệp vàng, phiên chợ sớm…..tất cả tất cả đều được cất giữ ấm áp và an toàn nhất trong lòng tôi- đứa con gái xa nhà. Mong một ngày nắng ấm được nói với Gia Kiệm

Mẹ ơi, con đã về !